نویسنده: احمد محمّد
ترجمه: رسول رسولی‌کیا
بحران‌ها در عرصه‌ی آموزش و پرورش بسان شمشیری دولبه به حساب می‌آیند؛ کسی که بتواند به نیکی با بحران‌ها روبرو شود می‌داند که چگونه این چالش‌ها را به فرصت تبدیل کرده و از آسیب‌های احتمالی آن بکاهد؛ ولی کسی که با عجله و بدون اینکه طرحواره‌ای داشته باشد با بحران‌ها مواجه شود با خطرات زیادی روبرو خواهد شد و کاری جز فرصت‌سوزی از دستش بر نمی‌آید.
در ایامی که کرونا بر همه چیز سایه افکنده و در شرایطی که جهانیان برای مقابله با این وبای سرکش بسیج شده‌اند جا دارد نگاهی بیندازیم به نقش مهم و حساسی که دعوتگران در این روزها باید ایفا کنند.
مهم‌ترین وظایف فعّالان دینی در این روزها عبارتند از:
۱- مشارکت در ترویج آگاهی عمومی نسبت به اهمّیت پیشگیری از ویروس در جامعه و پایبند بودن به دستورالعمل‌های وزارت بهداشت… ای دعوتگر مسلمان؛ بدان که اگر با رهنمودهایت در سلامتی یک انسان نقش مثبت داشته باشی مانند این است که تمام مردم را زنده نگه داشته باشی و این کار دارای پاداش بسیار بزرگی نزد خداوند است. همچنانکه خداوند می‌فرماید: «ومن أحیاها فکأنما أحیا الناس جمیعا».
۲- در شرایطی که مردم نگران مبتلا شدن به این ویروس هستند، یک دعوتگر مسلمان باید با موعظه‌های نیکویش، امیدواری و آرامش را در درون مردم زنده نگه دارد و بذر امید و توکّل توٲم با تهیه‌ی اسباب را در دل مردم بکارد.
۳-در شرایطی که خانواده‌ها برای مدتی طولانی در قرنطینه‌ی خانگی به سر می‌برند، شایسته است دعوتگران برنامه‌ای آموزشی خانوادگی و متنوّع ارائه دهند که در آن، خانواده نقش مدرسه و یک گروه فرهنگی ایفا کرده و داشته باشد.
۴- آموزش مردم جهت مقابله با شایعه‌ها و تحقیق در باره‌ی آن و همچنین عدم توجّه به اطلاعات نادرست دیگر وظیفه‌ی دعوتگران در این شرایط بحرانی است؛ شایع شدن برخی اطلاعات غلط بهداشتی در جامعه گاهی عوارض جدّی به دنبال دارد؛ بویژه که برخی از شرکت‌های تجاری در این‌گونه شرایط که مردم اضطراب و نگرانی دارند برای کالاهایشان تبلیغ کرده و از تٲثیر سحرآمیز تولیداتشان بر پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا می‌گویند.
۵- ترویج خوش‌بینی در بین مردم و بالا بردن معنویات آنان و تقویت بهداشت روانی؛ آن‌هم با سخن نیکو و لبخند.
۶- نظر به اینکه مردم به منظور جلوگیری از شیوع کرونا در خانه‌هایشان به سر می‌برند و مساجد و مراکز تجمّع نیز بسته شده‌اند، شایسته است دعوتگران برای انجام وظایف یادشده از طریق رسانه‌های اجتماعی با مردم سخن بگویند.
در مقابل این وظایف دعوتی و دنیایی هشدارهایی نیز وجود دارد که آن عده از دعوتگران و موعظه‌گرانی که نه از روی عمد؛ بلکه از روی ندانم‌کاری در این‌گونه شرایط مرتکب اشتباهاتی می‌شوند.
ازجمله‌ی این اشتباهات:
۱- برخی از دعوتگران در اظهاراتشان با قاطعیت هرچه تمام ویروس کرونا را مجازاتی از طرف خدا برای ملّت و رژیم معین و یا برای پیروان دین و جریانات مشخصی قلمداد می‌کنند؛ اگر چه فرود آمدن مجازات خدایی بر جوامع بشری، آن‌هم در اثر سکوتِ – زمامدارانِ مسلمان – در برابر ستمگری‌های موجود و منحرف شدن از فطرت الهی، امری ممکن است؛ ولی اینکه برخی از دعوتگران این‌طور وانمود کنند که این مجازات فقط برای مردم، رژیم، دین و یا گروه مشخصی نازل شده، این نوعی دروغ‌پردازی به شمار می‌آید؛ چرا که ویروس کرونا ابتلایی است برای همه‌ی بشریت و در این میان بین مسلمان و غیر مسلمان تفاوتی وجود ندارد که این ویروس ازجمله آن «ابتلاهای خدا»یی به شمار می‌آید که نه مسلمان و نه نامسلمان نمی‌تواند از آنها گذر کند!
۲- بی‌تٲثیر و دست کم گرفتن تدابیر و اقدامات پیشگیرانه و متناقض معرفی کردن این‌گونه اقدامات با ایمان به قضا و قدر و توکل بر خدا در حالی که دست کم گرفتن این‌گونه اقدامات سوء استفاده از مفهوم قضا و قدر و خود را به هلاکت نینداختن به‌شمار آمده و در واقع افتادن در بدعت «جبرگراها» و «متواکلین» است؛ آن کسانی که همه‌ی حوادث طبیعت را جبری می‌دانند و همچنین آنانی که می‌پندارند توکل عبارت است از اعتماد به خدا و دست کم گرفتن اسباب..
۳- عده‌ای از دعوتگران نه تنها ارتباط بین «تعطیلی موقت نماز جمعه و جماعت در مساجد» و «شیوع ویروس کرونا» را برنمی‌تابند؛ بلکه این کار را یک توطئه پنداشته و با سرسختی هرچه تمام از دیدگاه خود دفاع می‌نمایند و بدین‌گونه باعث سردرگمی در بین مسلمانان می‌شوند. این در حالی است که تعطیلی موقت مساجد بر اساس نظر و فتوای آن علمای بزرگوار از سراسر جهان بوده که حفظ جان آدم‌ها را بر انجام فریضه‌ی نماز جماعت و دسته‌جمعی در این‌گونه شرایط، مقدّم دانسته‌اند. در ضمن اگر چنانچه عده‌ای از دعوتگران دیدگاه و نگاهی مخالف عموم علما و فقها دارند – بجای طرح آن در رسانه‌ها و – به منظور جلوگیری از فتنه و پایبندی به تصمیمات پیشگیرانه‌ی دولت، می‌توانند آن را با مسؤولان درمیان بگذارند.
۴- عجله کردن در ترویج و پخش هرگونه اندیشه و ایده در شبکه‌های اجتماعی، دعوتگران مسلمان باید قبل از هرگونه اقدام دقت کنند و از درست بودن و مشروع بودن آن اندیشه و سازگاری آن با مقاصد شریعت و مصالح بندگان خدا؛ بویژه در این شرایط اطمینان حاصل کنند.
۵- برخی از دعوتگران، این روزها بجای اینکه با حضور سبزشان تحمّل این شرایط دشوار را بر مردم آسان کنند، سیاست انزوا و کناره‌گیری و عدم استفاده از شبکه‌های اجتماعی جهت همدردی با مردم و بالا بردن روحیه‌ی آنان، را در پیش گرفته‌اند.
از خداوند عزّ وجلّ می‌خواهیم که ما را از زمره‌ی کسانی قرار دهد که هر سخنی را – بدون توجّه به گوینده‌ی آن – می‌شنوند و در نهایت بهترین و مستدل‌ترین آن را برمی‌گزینند؛ همچنین از خدای منّان می‌خواهیم به همه‌ی انسان‌ها در پشت سر گذاشتن این وبای خطرناک توفیق عنایت بفرماید.
آمین ربّ العالمین
منبع: تارنمای سوز محراب