عید نامه
به قلم شیخ سید حبیب پوازی
الحمد لله رب العالمین والصلاه و السلام علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه اجمعین.
به مناسبت فرا رسیدن عید فطر بهترین تبریکها را نثار شما برادران و خواهران عزیز مسلمان و روزه دار می نماییم و این مبحث مختصر را که در ارتباط با عید و مسائل آن می باشد تقدیمتان می کنیم.
فضیلت عید:
معمولا مؤمن زمانی خوشحالی اش زیاد می شود که عبادتی مهم را به نحو احسن انجام داده باشد که دو عید فطر و قربان هر دو، بعد از عبادتی بزرگ قرار دارند و به شکرانه انجام این عبادات و امید قبولی آن به درگاه خدا، خوشحالی خود را ابراز می کند.
از انس رضی الله عنه روایت است که گفت: هنگامی که پیامبر صلی الله علیه وسلم به مدینه آمد، اهل مدینه دو روز داشتند که به بازی و سرگرمی مشغول می شدند و جشن می گرفتند، پیامبر صلی الله علیه وسلم به آنها فرمود: «خداوند بجای آنها دو روز بهتری برای شما قرارداده است روز فطر و روز عید قربان» رواه النسائی و ابن حبان
اهمیت نمازعید:
نماز عید از سنتهای مؤکده می باشد و پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد رفتن به نماز عید تأکید زیادی داشتند چنانچه از ام عطیه روایت شده که گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم به ما فرمودند دختران بکر (ازداوج نکرده) و زنان قاعده را به مصلی ببریم تا شاهد خیرات و دعاهای مسلمانان باشند و زنان قاعده از مصلی کناره می گرفتند( متفق علیه). حال وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم به زنان چنین توصیه می کند مطمئنا این اهمیت و تأکید پیامبر شامل مردان بیشتر می شود.
زمان و محل برگزاری نماز:
وقت نماز عید زمانی است که خورشید به اندازه یک نیزه بالا آمده باشد ( یعنی حدودا ۱۶ دقیقه بعد از طلوع خورشید) و تا زوال آفتاب ادامه دارد. و در ارتباط با محل برگزاری نماز عید ثابت نشده که رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز عید را در مسجد خوانده باشد. با وجود اینکه مسجد النبی از بهترین مساجد است و مردم از همه طرف و اکناف جهان به آن روی می آورند آن حضرت برای ادای نماز عید به مصلای معینی (فضای باز و صحرا ) تشریف می بردند و مردم بدنبال ایشان می رفتند. در آنجا زن و مرد بخاطر بزرگ داشت شعائر دینی و نمایش قدرت اسلام و مسلمانان به ادای نماز می پرداختند و روایت شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم تنها یک بار و آن هم بدلیل بارش باران نماز عید را در مسجد خوانده است. (رواه ابوداود)
چگونه نماز عید بخوانیم:
نماز عید دو رکعت است که اذان و اقامه ندارد و بدین صورت خوانده می شود: بعد از تکبیره الاحرام ؛ دعای استفتاح ( وجهت) را می خوانیم و سپس هفت بار تکبیر (الله اکبر) گفته می شود و بعد سوره حمد خوانده می شود و در رکعت دوم بعد از الله اکبر انتقال پنج بار تکبیر گفته می شود و در بین تکبیرات (حمد و ثنای خدا را می گوییم و او را مورد مجد و تعریف قرار می دهیم و می گوییم: «سبحان الله ، والحمدلله ، ولا إله إلا الله ، والله اکبر» و بر رسول الله صلی الله علیه وسلم صلوات می فرستیم. (طبرانی – صحیح) و چنانچه از روایات مشخص شده است در رکعت اول بعد از سوره حمد سوره ق یا سوره أعلی و در رکعت دوم سوره قمر یا غاشیه خوانده می شود.
کسانی که به نماز عید همراه امام نرسند و همچنین زنانی که در خانه هستند با وجود اینکه از ثواب و خیرات عظیمی محروم شده اند می توانند به تنهایی نماز عید را بجای آورند.
بعد از اتمام نماز عید خطبه خوانده می شود و لازم است که نماز گزاران صبر کنند تا خطبه امام تمام شود و پس از مصافحه و گفتن تبریک عید و خواستن قبولی طاعات همدیگر از درگاه خدا مصلی را ترک کنند.
تکبیر در عیدفطر:
تکبیر از غروب خورشید آخرین روز رمضان شروع می شود و تا بر پا شدن نماز عید ادامه دارد. خداوند می فرماید: «وَلِتُکْمِلُوا الْعِدَّهَ وَلِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاکُمْ» [البقره/۱۸۵] ( وقتی تعداد روزهای ماه رمضان را تکمیل کردید با گفتن تکبیر خداوند را به بزرگی یاد کنید به خاطر هدایتی که نصیب تان فرموده است)
شایسته است که مسلمانان از شب عید و تا قبل از نماز عید فطر تکبیر را زیاد بگویند و همچنین کسانی که در انتظار نماز نشسته اند به گفتن تکبیرات مشغول شوند و امروزه مسلمانان باید نسبت به احیای چنین شعاری اقدام نمایند اما بر خلاف آن می بینیم بعضی بی صدا به نماز رفته یا ساکت در انتظار نماز عید نشسته اند که در این صورت باید گفت شعائر اسلام تعظیم نشده است.
الفاظ تکبیر:
۱- الله اکبر الله اکبر لااله الاالله والله اکبر الله اکبر و لله الحمد. (ابن ابی شیبه)
۲- الله اکبر الله اکبر الله اکبر لااله الاالله والله اکبر الله اکبر و لله الحمد. (امام مالک و امام شافعی این لفظ را نیز جایز می دانند)
سنتها و آداب عید:
۱- برای مأمومین سنت است که زود به مصلی بروند اما برای امام سنت است دیرتر به مصلی برود.
۲- غسل نمودن و پوشیدن بهترین لباس.
۳- رعایت نظافت واستعمال بوی خوش و مسواک زدن.
۴- در عید فطر خوردن خرما قبل از خروج به نماز عید سنت است آن هم بصورت فرد یعنی ۱ یا ۳ یا… ولی در عید قربان سنت است که چیزی خورده نشود و بعد از نماز از گوشت قربانی بخورد.
۵- پیاده رفتن به سوی مصلی.
۶- با خبر شدن از احوال همسایه و فقراء و نیازمندان و خوشحال کردن آنها و فرزندان آنها بادادن هدیه و صدقه.
۷- بجای آوردن صله رحم و سرزدن و دیدار کردن با خویشاوندان نزدیک و آشنایان.
۸- از راهی که به مسجد آمده به خانه باز نگردد و تغییر مسیر دهد.
۹- اصحاب رسول الله هنگامی که روز عید همدیگر را ملاقات می کردند به یکدیگر می گفتند (تقبل الله منا و منکم) خداوند از ما و شما قبول بگرداند.
۱۰- آشتی کردن و از بین بردن کدورتها و آشتی دادن کسانی که با همدیگر قهر هستند تا محبت و الفت را جایگزین آن بکنند
۱۱- اهل و فرزندان را به لباسهای جدید و خوردنیهای حلال و مفید و اخلاق خوب خوشحال سازد.
روزه گرفتن شش روز بعد از عید فطر:
از ابوایوب انصاری روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثُمَّ أَتْبَعَهُ سِتًّا مِنْ شَوَّالٍ کَانَ کَصِیَامِ الدَّهْرِ» (رواه مسلم) کسی که ماه رمضان را روزه بگیرد و به دنبال آن شش روز شوال را به روزه برود مانند این است که یک سال روزه گرفته است.
* جایز است که این شش روز را پی در پی و یا جداگانه روزه بگیرد.
* کسی که قضای رمضان بر او لازم است بهتر آن است که ابتدا روزه های قضا را کامل نموده سپس شش روز شوال را روزه بگیرد.
برخی از اشتباهات ما در روز عید:
۱- مصافحه و دست دادن به نامحرم
۲- رفتن زنان با آرایش و زینت و بوی خوش به اماکن عمومی و ایجاد اختلاط
۳- مشغول شدن شب عید به آماده سازی و خسته شدن به صورتی که به نماز عید نرسیم.
۴- نشستن در خانه به قصد عزا و اظهار ماتم برای مرده.
۵- اسراف در خوراکیها و سفره عید و خریدن لباس.
سخن آخر:
همگی را به تقوی و پرهیزگاری سفارش می کنیم و از خداوند خواهانیم که همه را توفیق بدهد تا بعد از رمضان اعمال خوبمان استمرار و تداوم داشته باشد. به امید اینکه روزه هایمان و نمازهایمان مقبول و گناهانمان مغفور و دعاهایمان مستجاب و قبول گردد.
سبحان ربک رب العزه عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمد لله رب العلمین.
منبع: سایت مجتمع دینی اهل سنت و جماعت بندرعباس