انسان چه کند که قدر و ارزش یابد؟
به قلم خانم طیبه رحمانی
مجتمع دینی اوز
انسان به طبیعت حال خود نمیتواند بیکار بنشیند. اما لازم به ذکر است که هر کاری به انسان نمیتواند قدر و ارزش دهد.
انسان در مسیر زندگی حق انتخاب و اختیار دارد و جایگاه و ارزش آدمی را خود آدمی تعیین میکند که برتر از فرشتگان یا پستتر از حیوانات باشد
پس انتخاب مسیر و هدف برای انسان بسیار حائز اهمیت است و هرگاه انسان مسیر درست را انتخاب نمود و توفیق الهی نیز با وی همراه گشت، قطعاً به موفقیت خواهد رسید.
گاهی ما فکر میکنیم که ذکر، نماز، عبادات و قرائت قرآن به انسان قدر و ارزش میدهد اما اینگونه نیست، ذکر و عبادات زمانی به انسان قدر و ارزش میدهد که او را به مذکور و معبود برساند.
مادیات و ثروت هم به علت دون بودن نمیتواند به انسان قدر و ارزش بدهد؛ زیرا انسان باید به چیزی مافوق خویش چنگ بزند که ارزش یابد و آنچه مافوق همه چیز است فقط خداوند است که وصل شدن به او به انسان ارزش میدهد.
“و کلمه الله هی العلیا” و نام مبارک الله است که مافوق همه چیز است
بنابراین انسان اگر به دنبال یافتن قدر و منزلت است باید به چیزی دل ببندد و چنگ بزند که مافوق همه چیز بوده و توان ارزش بخشیدن به انسان را داشته باشد نه هر چیز پستی… و او تنها خداوند است…
با خدا پیدا شده کی گم شود؟!
با خداوند گمشده، پیدا شود
ما در بیان ارزش دو مقوله داریم:
۱-کرامت ۲-عزت
کرامت یک ویژگی است که خداوند به همه انسانها اعطا نموده است که می فرماید:
﴿۞ وَلَقَدۡ کَرَّمۡنَا بَنِیۤ ءَادَمَ وَحَمَلۡنَـٰهُمۡ فِی ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَرَزَقۡنَـٰهُم مِّنَ ٱلطَّیِّبَـٰتِ وَفَضَّلۡنَـٰهُمۡ عَلَىٰ کَثِیرࣲ مِّمَّنۡ خَلَقۡنَا تَفۡضِیلࣰا﴾ [الإسراء ٧٠] انسان ها را گرامی داشتیم و آنها را در دریا و خشکی، (بر مرکب) سوار کردیم و از نعمت های پاک بهره مندشان ساختیم و آنها را بر سایر آفریده های خود برتریِ فراوانی بخشیدیم ﮝ
و نیز میفرماید:
﴿لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَـٰنَ فِیۤ أَحۡسَنِ تَقۡوِیمࣲ﴾ [التین ۴] به یقین انسان را در بهترین شکل آفریدیم
کرامت موهبتی الهی بوده که از جانب الله متعال به همه انسان ها داده شده است اما عزت، اکتسابی است و به همه کس داده نشده است و تنها ویژگی کسانی است که همراه با خدا و رسول خدا گشته و در واقع ربّانی شدهاند.
انسان اگر در مسیر زندگی شناخت درست، انتخاب درست و تلاش درست داشته باشد و حرکت او در راستای اعتقادات صحیح باشد قطعا خداوند به او عزت میدهد.
﴿مَن کَانَ یُرِیدُ ٱلۡعِزَّهَ فَلِلَّهِ ٱلۡعِزَّهُ جَمِیعًا﴾ [فاطر ١٠] هرکس خواهان عزت است، بداند که عزت همگی از آن الله است. پس انسان در مسیر یافتن قدر و منزلت باید به دو نکته توجه داشته باشد:
1-حفظ کرامت 2-کسب عزت
عزت نقطه مقابل خواری و ذلت است وامری کاملا نسبی است چرا که هرچه تلاش انسان بیشتر شود مقام و عزت او افزایش می یابد و به طبع ، قدر و منزلتش نیز بیشتر میشود.
و انسانی که به عزت دست یافت در هیچ شرایطی احساس ذلت و خواری نمی کند… چنین انسانی ،گاهی مشکل دارد، درد دارد، رنج دارد، اما احساس ذلت نمی کند زیرا که از درون به غنا رسیده است. گاهی درد و رنج ها می آیند تا به انسان بیداری و عزت و کرامت ببخشند. ان الله إذا احب قوما ابتلاهم {ترمذی2396} خداوند زمانی که قومی را دوست بدارد آنان را می آزماید…
در این مقوله حال دل مومن از زبان ابن تیمیه رحمه الله علیه شنیدنی است آنگاه که دشمنان در پی آزار او بودند گفت: دشمنان می خواهند با من چه کنند؟ اگر من را بکشند شهیدم، اگر من را زندانی کنند به خلوت رسیدهام و اگر مرا تبعید کنند به سیر و سیاحت رفته ام که بهشت را در سینه دارم… و دشمن میخواهد چه چیزی را از من بگیرد؟!! و مرا به کجا ببرد؟!
پس مبادا در مسیر کسب ارزشها به خطا برویم… رفتنِ به تنهایی مهم نیست که همه می روند و در حرکتند، اما آنچه مهم است بر صراط مستقیم حرکت کردن است.
انسان باید در راه راست، راست و رام برود چرا که ممکن است شخصی راست برود، اما راه راست نباشد.
همانند طفلی که بر نردهای راه می رود. درست است که راست می رود اما راه صحیحی نیست و ممکن است انسان راست برود اما زیکزاک راه برود و اینان کسانی اند که در قالب دین و پیروی از هوای نفس، هر بازی که می خواهند در می آورند و گاهی نیز، انسان بر صراط مستقیم بی حرکت ایستاده است اگرچه بر صراط مستقیم است، اما بی حرکت بودن او صحیح نیست و به نفع او نمی باشد، همانند ماشینی که در اتوبان بخواهد بایستد. چنین شخصی قطعاً موجب تصادف ماشین های عقب تر خواهد شد و حادثه می آفریند…
و همه اینها به نوع انتخاب ما برمیگردد که لازمه اش شناخت مسیر درست و حرکت در آن مسیر می باشد…
مسیری که توسط الله متعال تعیین گشته و قرار گرفتن بر آن مسیر موجب عزت و ارزشمندی انسان می باشد.
﴿أَفَمَن یَمۡشِی مُکِبًّا عَلَىٰ وَجۡهِهِۦۤ أَهۡدَىٰۤ أَمَّن یَمۡشِی سَوِیًّا عَلَىٰ صِرَ ٰطࣲ مُّسۡتَقِیمࣲ﴾ [الملک ٢٢]
آیا کسی که بر مسیر، واژگون راه میرود هدایت یافته تر است یا کسی که درست بر راهی مستقیم راه می رود؟!
(( اللهم یا من ایاک نعبد و ایاک نستعین اهدنا بفضلک الى صراط المستقیم ))